Kızılırmak Deltası Sulak Alan ve Kuş Cenneti Doğal Sit Alanı olup, alan büyüklüğü toplam 236.86 km² 'dir. Nehrin batısında ve doğusunda irili ufaklı birçok göl bulunmaktadır. Doğuda sırasıyla, Balık Gölü, Uzun Göl, Tatlı Göl, Gıcı Gölü, Cernek Gölü ve Liman Gölü, batıda ise Karaboğaz Gölü yer almaktadır. Büyük bataklık ve sazlık alanlardan oluşması, çok büyük bir alana sahip olması ve de barındırığı kuş sayısı bakımından yalnızca Türkiye için değil tüm dünya ekolojisi açısından büyük öneme sahiptir.
Delta, 19 Mayıs, Bafra ve Alaçam İlçeleri sınırlarında yer almaktadır.
KIZILIRMAK DELTASI KUŞ CENNETİMİZDE;
* Kesin Korunacak Hassa Alan 18.798 ha
* Nitelikli Doğal Alan 20.344 ha
* Sürdürülebilir Koruma ve Kontrollü Alan 4.032 ha
* Ramsar Alanı 21.700 ha
* Tarımsal Sit Alanı 30.240 ha
* Mutlak Koruma Alanı 21.214 ha 'dır.
21 Nisan 2020 tarihinde Cumhurbaşkanlığı kararıyla kesin koruma alanı statüsüne kavuşan Deltamız, Türkiye'nin ilk ve tek Unesco Dünya Doğal Miras Alan Adayıdır. Ayrıca Türkiye'de Tehlike Listesinde olmayan tek alandır.
Yaban hayatı geliştirme sahası olarak ilan edilen bu alan 19 Mayıs, Bafra ve Alaçam ilçelerini kapsamaktadır.
Doğal özellikleri büyük ölçüde korunabilmiş, ülkemizin Karadeniz kıyısındaki tek sulak alanıdır.
Kızılırmak Deltası, göç sırasında Karadeniz’i doğrudan aşan kuş türleri için yaşamsal önem taşımaktadır. 2021 yılına kadar süregelen 15 yıllık dönem içerisinde Ornitoloji Merkezinde 196 türde, 105.106 kuş halkalanmıştır.
Deltamızda 577 bitki türü, 66 balık türü, 362 kuş türü, 549 omurgasız tür, 32 memeli tür, 23 herptil tür, 510 fitoplankton olmak üzere toplam 2.177 türü ile birlikte 8 ana 28 alt eunis habitat tipi bulunmaktadır.
Jeolojik açıdan bin ila iki bin yıl gibi kısa bir sürede oluşan deltada, Liman Balık, Uzun, Cernek, Gıcı, Tatlı, Karaboğaz, Gölü ve Mülk Gölleri bulunuyor. Farklı ekolojik karakterlere sahip habitatların bir arada bulunması, besin maddelerinin zenginliği ve uygun iklim koşulları deltanın eşine az rastlanır ölçüde biyolojik çeşitliliğe sahip olmasını sağlamış.
Kızılırmak Deltası, mikro ve makro faunanın çok yüksek bir üretim düzeyine ulaştığı yeryüzünün en verimli doğal alanlarından biri. Göç sırasında Karadeniz’i doğrudan aşan kuş türleri için hayati önem taşıyan delta, bu kuşların uçuş hazırlığı ve uçuş sonrası dinlenebildikleri, beslenebildikleri ve korunabildikleri tek alan.
Muazzam bir biyolojik çeşitlilik barındıran ve büyük bölümü milli park statüsünde koruma altında bulunan delta içerisindeki Kuş Cenneti bünyesinde, Türkiye’de bulunan 420 kuş türünden, 362 farklı kuş türü yaşıyor.
Avrupa Kuş Alanları envanterindeki en önemli 4 kriterden 3’üne sahip olan Kızılırmak Deltası, Deniz Kartalı, Tepeli Pelikan, Kara Leylek, Leylek, Turna, Balıkçıl, Ördek, Yağmurcan ile pek çok ötücü ve su kuşunun barındırmakla birlikte birbirinden çeşitli yaban hayatına da ev sahipliği yapıyor.
Delta içerisinde 500'e yakın Yılkı At bulunuyor.
Kayıt altına alınmış 22 bin manda ile Samsun Türkiye birincisi iken Kızılırmak Deltası’nda ise 12 bin manda bulunuyor.
Kızılırmak Deltası Kuş Cenneti’nde, ziyaretçi ve yönetim merkezlerinin yanı sıra Kuş Gözlem Kuleleri de bulunuyor. Özellikle 45 leylek yuvasının bir arada bulunduğu Leylek TOKİ’de kara ve ak leylekleri yavrularını beslerken izleyebiliyorsunuz. Görüntü izleme merkezinde deltanın farklı yerlerine yerleştirilen dört adet kamera ile alınan görüntüler ziyaretçiler tarafından izlenebiliyor.
Kızılırmak Deltası’nda doğa meraklıları için kuş gözlemciliği, fotoğrafçılık, balıkçılık, avcılık, trekking, kampçılık, bisiklet ve kano alternatifleri mevcut. Özellikle sabahın erken saatlerinde, güneşi doğuşunu müteakip saatlerde kuşların en yoğun gözlemlenebileceği saatler.
Samsun kent merkezinden çevre ilçelere minibüs bulunmakla birlikte araçlar Kuş Cenneti’ne kadar gelmiyor. Kızılırmak Delta’sı 19 Mayıs ilçe merkezine 4 kilometre, Samsun kent merkezine ise 41 kilometre uzaklıkta bulunuyor.
Delta içerisi araç trafiğine kapalı olup, akülü araçlar ve bisikletle yolculuk yapılabilmektedir.
Ayrıca delta içerisinde kır lokantaları bulunmaktadır.
Türkçe